ASEAN Power Grid – cú huých 3.000 tỷ USD cho năng lượng

Một tầm nhìn khu vực mang tên “lưới điện ASEAN”

Ngày 25/5/2025, tại Kuala Lumpur, bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46, Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AECC) lần thứ 25 đã diễn ra với sự tham dự của quan chức cấp cao từ 10 nước ASEAN, đại diện Ban Thư ký ASEAN và đại biểu từ Timor-Leste với tư cách quan sát viên.

Hội nghị nhằm đánh giá tiến độ thực hiện Kế hoạch tổng thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46; rà soát các sáng kiến đã triển khai trong khuôn khổ Kế hoạch tổng thể Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) 2025, nhằm chuẩn bị cho việc chuyển tiếp sang giai đoạn tiếp theo.

Cùng đó, Hội nghị AECC cũng thảo luận về Kế hoạch Chiến lược AEC 2026 – 2030: Định hướng cho giai đoạn tiếp theo, tập trung vào các lĩnh vực như chuyển đổi số, thương mại bền vững và kinh tế xanh, phù hợp với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Ngoài ra, đưa ra giải pháp đối phó với biến động kinh tế toàn cầu.

Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AECC) lần thứ 25 với sự tham dự của quan chức cấp cao từ 10 nước ASEAN, đại diện Ban Thư ký ASEAN và đại biểu từ Timor-Leste với tư cách quan sát viên.

Tại hội nghị, các đại biểu dành riêng một phiên thảo luận về một chủ đề đặc biệt: Sáng kiến Lưới điện ASEAN – ASEAN Power Grid (APG)

Đáng chú ý, trong khuôn khổ hội nghị, các đại biểu đã dành riêng một phiên thảo luận về một chủ đề đặc biệt: Sáng kiến Lưới điện ASEAN – ASEAN Power Grid (APG). Không chỉ là hạ tầng năng lượng, APG đang định hình như một “đường dây chiến lược” kết nối tăng trưởng xanh, an ninh năng lượng và tự chủ kinh tế nội khối.

Trong bối cảnh nhu cầu điện khu vực được dự báo tăng gấp 2,6 lần từ nay đến 2050, với tổng công suất cần đạt 1,6 TW, ASEAN cần một lưới điện liên quốc gia đủ mạnh, linh hoạt và thông minh để vừa đáp ứng phát triển, vừa ứng phó thiên tai, biến đổi khí hậu và các gián đoạn địa chính trị toàn cầu.

3.000 tỷ USD và hơn 1,45 triệu việc làm

Theo báo cáo của Trung tâm Năng lượng ASEAN (ACE), nếu hoàn tất kết nối lưới điện xuyên biên giới, APG có thể tạo ra đến 3.000 tỷ USD giá trị GDP bổ sung cho khu vực vào năm 2040. Đặc biệt, hơn 1,45 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp sẽ được tạo ra, với 75% là công việc dài hạn gắn với lĩnh vực năng lượng tái tạo, quản lý lưới điện và công nghệ xanh.

Sáng kiến Lưới điện ASEAN – ASEAN Power Grid (APG) đang định hình như một “đường dây chiến lược” kết nối tăng trưởng xanh, an ninh năng lượng và tự chủ kinh tế nội khối

Tổng vốn đầu tư cần thiết cho giai đoạn đầu là 250 tỷ USD, chủ yếu cho hiện đại hóa hạ tầng lưới, tăng công suất kết nối, và xây dựng các nhà máy điện tái tạo – đặc biệt là điện gió ngoài khơi, điện mặt trời quy mô lớn.

Việt Nam trên bản đồ chiến lược APG

Với vị trí địa lý trung tâm bán đảo Đông Dương, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia trục kết nối trọng yếu trong lưới điện ASEAN, vừa có tiềm năng sản xuất (điện gió ngoài khơi miền Trung – Nam Bộ), vừa có vai trò trung chuyển điện năng sang Campuchia, Lào, Thái Lan.

Đáng chú ý, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Thủ tướng Phạm Minh Chính từ 26 -28/5/2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì đoàn tham dự Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Kinh tế ASEAN – AECC và nhóm họp song phương với các bộ trưởng năng lượng ASEAN, thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương trong lĩnh vực điện gió, truyền tải điện và kết nối lưới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, hội nghị nhằm tăng cường nội lực của khu vực, giảm thiểu tối đa những tác động bất lợi từ bên ngoài đối với nền kinh tế ASEAN, cũng như tìm kiếm, mở rộng các cơ hội hợp tác.

Chia sẻ tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên – đoàn Việt Nam nhấn mạnh: “Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu thay đổi nhanh chóng, phức tạp và khó lường, phía Việt Nam hoan nghênh ASEAN đã kịp thời tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đặc biệt và các Hội nghị Tham vấn đặc biệt giữa Bộ trưởng Kinh tế các nước ASEAN với các nước đối tác để thảo luận các giải pháp nhằm tăng cường nội lực của khu vực, giảm thiểu tối đa những tác động bất lợi từ bên ngoài đối với nền kinh tế ASEAN, cũng như tìm kiếm, mở rộng các cơ hội hợp tác”.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định: “Việt Nam cam kết tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các nước ASEAN để thúc đẩy hội nhập khu vực sâu rộng hơn, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương có thể dự đoán được, minh bạch, tự do, công bằng, không phân biệt đối xử, bao trùm, bền vững và dựa trên luật lệ”.

Thời gian tới, để đóng góp vào tăng trưởng bền vững của khu vực, đại diện cho Việt Nam – Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề xuất các nước ASEAN kiên định các định hướng sau:

Một là, tiếp tục thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực sâu rộng hơn. Giữ vững cam kết trong các hiệp định nội khối, thúc đẩy quan hệ giữa ASEAN với đối tác ngoại khối, (trong đó có Trung Quốc, Hoa Kỳ); nỗ lực hoàn thành 18 sáng kiến ưu tiên hợp tác kinh tế trong năm 2025.

Hai là, tiếp tục nghiên cứu, tìm kiếm các cơ hội hợp tác kinh tế với các đối tác mới để mở rộng, đa dạng hoá thị trường.

Kết nối năng lượng, chính sách, tài chính

Không chỉ đơn thuần là kỹ thuật, APG được thiết kế để trở thành một “nền tảng thể chế” kết nối liên ngành. Hội nghị Hội đồng Cộng đồng King tế ASEAN sáng 25/5 đã đạt đồng thuận cao trong việc: Thành lập Khung tài chính APG (APGF) do ADB và WB hỗ trợ, thu hút FDI và đầu tư tư nhân; giao ACE (ASEAN Centre for Energy) làm thư ký kỹ thuật và điều phối dự án khu vực; ký kết Bản Ghi nhớ mới tại Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 43 vào tháng 10/2025; ra mắt chính thức APGF tại Hội nghị Cấp cao ASEAN tháng 11/2025.

Hội nghị cho rằng, cơ chế mới này sẽ bảo đảm các quốc gia thành viên – nhất là nước đang phát triển được tiếp cận công bằng với nguồn vốn, công nghệ và cơ hội phát triển năng lượng xanh.

Báo Công Thương sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 và các Hội nghị Cấp cao liên quan sẽ diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Kuala Lumpur, Malaysia cũng như các hoạt động của Đoàn Bộ Công Thương…